Dziennik Ubezpieczeniowy

Dziennik Ubezpieczeniowy >> Szukaj 

 

Archiwum :: O Dzienniku :: Prenumerata 

 Szukaj

 

 

Artykuł: <<< 2008-11-04 >>>

 

Meandry ubezpieczeń OC

 

Nawigacja

2008-11-05  

|<<

   

 >>|

2008-11-04  

|<< 

<<<

>>>

 >>|

2008-11-03  

|<<

     

 

Data publikacji: 2008-11-04

Dz.U. nr: 2111

Odpowiedzialność zawodowa - groźna wieloznaczność

Ubezpieczyciele (i reasekuratorzy) inaczej definiują odpowiedzialność zawodową niż polskie prawo.- Paweł Sukiennik, PS Consult

 

Jeden z wiodących ubezpieczycieli wyłącza z zakresu ubezpieczenia OC przedsiębiorstw odpowiedzialność związaną z wykonywaniem określonego zawodu (tzw. odpowiedzialność cywilną zawodową). Inny stwierdza, iż odpowiedzialność za szkody powstałe wskutek uchybień w wykonywaniu czynności zawodowych przez osoby objęte ubezpieczeniem, w szczególności w związku z wykonywaniem zawodu lekarza, architekta i projektanta, nauczyciela, pracownika ochrony, zarządcy nieruchomości, rzeczoznawcy majątkowego, geodety, obejmuje ochroną na podstawie odrębnych warunków ubezpieczenia. Jeszcze inny odsyła w tym zakresie do odrębnej klauzuli, której jednak nie załącza do OWU.

Nieliczne zakłady ubezpieczeń wyłączają z OWU OC przedsiębiorstw tylko określone czynności, np. projektowe. Są wreszcie ubezpieczyciele nie odsyłający do odrębnych warunków, ani nie wyłączający "odpowiedzialności zawodowej" z zakresu ubezpieczenia.

Różnice w definicjach

Widzimy, że pomimo znacznego stopnia konwergencji, w omawianym punkcie stosowane u nas OWU OC mocno się różnią. Dodać też należy, iż sam zakres (definicja) "odpowiedzialności zawodowej" w poszczególnych wyłączeniach wykazuje istotne różnice, np. u jednego ubezpieczyciela położono nacisk na wymagane uprawnienia zawodowe - jeżeli więc jakaś działalność takowych nie wymaga, nie jest wyłączona z zakresu ubezpieczenia.

Jednak zdecydowana większość tych wyłączeń oparta jest o tzw. katalog otwarty, a więc tworzy niebezpieczny stan niepewności ochrony ubezpieczeniowej, którego nie może akceptować żaden broker. Jeżeli bowiem ubezpieczy chociażby "zwykłe" przedsiębiorstwo budowlane, a to będzie odpowiedzialne za szkodę wynikłą z błędnych obliczeń wytrzymałości konstrukcji, to który ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie, a który powoła się na cytowane wyłączenie?

Smaczku całej sprawie dodaje fakt, iż zdecydowana większość przedstawicieli doktryny prawa definiuje "odpowiedzialność zawodową" jako odpowiedzialność o charakterze quasi-karnym, nazywając ją też "dyscyplinarną" i zdecydowanie odróżniając od odpowiedzialności cywilnej ze względu na rodzaj sankcji.

Odpowiedzialność zawodowa jest definiowana przez doktrynę jako odpowiedzialność o charakterze quasi-karnym.

Sankcją dla podmiotu odpowiedzialnego nie jest bowiem konieczność zapłaty odszkodowania, lecz pozbawienie lub ograniczenie prawa wykonywania zawodu lub inne sankcje nie odszkodowawcze.

Jeżeli prawo tak definiuje odpowiedzialność zawodową, to po co o niej w ogóle wspominać w warunkach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, którą odpowiedzialność zawodowa wszak nie jest?

Kryterium branżowe

Nie ma prostych odpowiedzi na te pytania. Wydaje się jednak, iż ubezpieczyciele (i reasekuratorzy) inaczej definiują odpowiedzialność zawodową niż polskie prawo. Tej "ubezpieczeniowej odpowiedzialności zawodowej" bliżej niż do "dyscyplinarnej" do "odpowiedzialności kontraktowej", czyli tego segmentu odpowiedzialności odszkodowawczej, która dotyczy szkód poniesionych przez kontrahentów ubezpieczonego wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania przez niego umów o charakterze "branżowym".

Przyjmując takie założenie zbliżamy się nieco do zrozumienia sensu cytowanych wyłączeń z zakresu ubezpieczenia OC przedsiębiorstw. Naszych wątpliwości nie rozwiewa to jednak całkowicie, ponieważ wszyscy polscy ubezpieczyciele ubezpieczają odpowiedzialność kontraktową na mocy cytowanych OWU, co więcej - niektórzy mają przygotowaną odrębną, specjalną klauzulę odpowiedzialności kontraktowej.

Ubezpieczyciele inaczej definiują odpowiedzialność zawodową niż polskie prawo.

Czy zatem kryterium podmiotowe (szkody po stronie kontrahenta) jest właściwe? Na pewno jest pomocne, ale niewystarczające. Przecież z ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i wydanych na jej podstawie rozporządzeń wynika, że zakresem ubezpieczeń obowiązkowych objęta jest zarówno odpowiedzialność deliktowa, jak i kontraktowa podmiotów objętych obowiązkiem, a więc mamy przepisy rangi ustawowej, które sugerują nam odejście od kryterium podmiotowego.

Czyżbyśmy więc byli skazani na stosowanie wyłącznie kryterium "branżowego"? To kryterium, zestawione z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń obowiązkowych, z pewnością może nam pomóc wyodrębnić podmioty, których będzie dotyczyło wyłączenie "odpowiedzialności zawodowej". W ten sposób szybko dojdziemy do pierwszego konkretnego wniosku, iż odpowiedzialność tych podmiotów, które objęte są obowiązkiem ubezpieczenia OC, jest wyłączona z zakresu ubezpieczenia OC przedsiębiorstw. Żeby jednak nie było za wesoło należy zauważyć, iż ustawodawca zawęził zakres obowiązkowego ubezpieczenia OC do szkód wyrządzonych w związku z wykonywaniem określonych czynności "branżowych" (lekarza, zakładu opieki zdrowotnej, biegłego rewidenta, doradcy podatkowego, brokera itp.). Oznacza to, że nawet te podmioty nie są w pełni zabezpieczone polisą obowiązkową przed roszczeniami osób trzecich, kierowanymi do nich jako do posiadaczy mienia czy też pracodawców, te bowiem przejawy aktywności gospodarczej nie wchodzą w zakres ubezpieczeń obowiązkowych.

Praktyka

Ale wróćmy do kryterium branżowego, najbardziej chyba praktycznego. Mamy już pierwszą grupę klientów do ubezpieczenia OC z tytułu wykonywania "zawodu": brokerzy, agenci ubezpieczeniowi, podmioty uprawnione do wykonywania działalności usługowej w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, podmioty przyjmujące zamówienie na świadczenia zdrowotne, zarządcy nieruchomości, pośrednicy w obrocie nieruchomościami, rzeczoznawcy majątkowi, badacze i sponsorzy, osoby eksploatujące urządzenia jądrowe, komornicy sądowi, detektywi, kwalifikowane podmioty świadczące usługi certyfikacyjne, organizatorzy imprez masowych, rzecznicy patentowi, architekci, inżynierowie budownictwa, notariusze, radcowie prawni, adwokaci, doradcy podatkowi, biegli rewidenci, wprowadzający sprzęt za niewykonanie obowiązku zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą w zakresie łowiectwa, maklerzy papierów wartościowych. I znowu problem - przecież niektóre z wymienionych podmiotów ubezpieczane są na podstawie OWU OC przedsiębiorstw! To prawda - rynek wykształcił pewną praktykę, że jeżeli działalność zawodowa nie dotyczy sfery niematerialnej (finansowej, doradczej), tylko mienia lub osób (zakłady opieki zdrowotnej, detektywi), stosuje się do ich ubezpieczenia OWU OC przedsiębiorstw, z ewentualnymi klauzulami.

Jakie inne rodzaje działalności z pewnością będą potrzebowały zabezpieczenia odrębną polisą OC z tytułu wykonywania "zawodu". Tutaj pomocna okaże się lista wyłączeń z OWU OC przedsiębiorstw oraz typowej dla naszego rynku klauzuli czystych strat finansowych. Będą to zatem podmioty prowadzące działalność polegającą na transakcjach pieniężnych, kredytowych, ubezpieczeniowych, leasingowych, dotyczących nieruchomości oraz wynikłe z płatności wszelkiego rodzaju albo prowadzenia kasy, przetwarzaniu lub dostarczaniu danych gromadzonych w systemach komputerowych, pośrednictwie i organizowaniu podróży.

Pamiętajmy też, że przygotowując polisę "zawodową" musimy poradzić sobie ze stosowanymi w OWU wyłączeniami: czystych strat finansowych, niedotrzymania kosztorysów i terminów, przekroczenia ustawowego zakresu odpowiedzialności, gwarancji i rękojmi. Przed rekomendacją musimy także znać m.in. odpowiedź na pytanie o pokrycie szkód wynikłych z niepodjęcia przez ubezpieczonego realizacji umowy w ogóle...

Paweł Sukiennik, PS Consult

 

PS:

Te, a także wiele innych problemów spotykanych przez brokerów i zakłady ubezpieczeń w praktyce ubezpieczeń OC przedsiębiorstw zostaną omówione w czasie szkolenia prowadzonego przez Autora w Warszawie w dniu 25 listopada 2008 r. Szczegóły i zapisy na stronie http://www.psconsult.pl

 

 

Komentuj Prześlij  Drukuj

Artykuł: <<< 2008-11-04 >>>

 

 

 

Profesjonalnie o ubezpieczeniach..

Miesięcznik Ubezpieczeniowy

 

 
 Strona przygotowana przez Ogma Sp. z o.o.