Zakres świadczeń ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nie ogranicza się do kwoty odszkodowania przysługującego poszkodowanemu od ubezpieczonego. Do ustalenia ostatecznej kwoty tego odszkodowania dochodzi często po wielu miesiącach różnego rodzaju postępowań, w których ubezpieczony musi uczestniczyć. Znaczna część wydatków wiążących się z udziałem ubezpieczonego w takich postępowaniach jest pokrywana przez jego ubezpieczyciela OC. Zawierając umowę ubezpieczenia, a w zasadzie dokonując wyboru konkretnej oferty, ubezpieczający musi wiedzieć za co dany ubezpieczyciel zapłaci, a za co nie. A zakres świadczeń oferowany przez obecnych na naszym rynku ubezpieczycieli wbrew pozorom nie jest identyczny.
Zakres podstawowego obowiązku ubezpieczyciela jest zmienny. |
|
|
Za co płacą wszyscy
Zacznijmy jednak od zdefiniowania tego, za co płacą wszyscy ubezpieczyciele. Otóż w granicach wyznaczonych w umowie ubezpieczenia wszyscy ubezpieczyciele zobowiązują się do wypłaty odszkodowania, które ubezpieczony obowiązany jest zapłacić osobie poszkodowanej. Odszkodowania - dodajmy - ustalonego w granicach odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego, wynikających z ustawy lub umowy. Jest to tzw. zasada akcesoryjności ubezpieczenia OC. Zgodnie z nią ubezpieczyciel nigdy nie zapłaci poszkodowanemu żadnej kwoty, do której zapłacenia nie będzie zobowiązany sam ubezpieczony.
Zakres tego podstawowego obowiązku ubezpieczyciela jest jednak zmienny, bo wprost uzależniony od orzecznictwa sądowego, np. w kwestii pozostawania wydatków poszkodowanego na reprezentację prawną w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Tak czy inaczej ubezpieczyciel OC sprawcy szkody zwyczajowo nie ogranicza swojej odpowiedzialności wobec odpowiedzialności samego ubezpieczonego co do kwoty lub zakresu roszczeń - w pewnym sensie za odpowiedzialnością tą "podąża". Głównym wyjątkiem od tej zasady jest ograniczenie świadczenia do tzw. "odpowiedzialności ustawowej" - nie tylko co do zasady, ale także w odniesieniu do kwoty. Przykładowo - jeżeli w kontrakcie, w związku z którego wykonaniem ubezpieczony zobowiązał się do pokrycia szkody pozostającej z jego uchybieniem w jakimkolwiek związku przyczynowym, ubezpieczyciel ograniczy swoje świadczenie do normalnych następstw tego uchybienia. Chyba że roszczenie będzie rozpatrywane w oparciu o obce prawe, gdzie obowiązuje inna teoria związku przyczynowego (np. bezpośredniego albo sine qua non).
PZU zawsze ogranicza swoje główne świadczenie do kwoty przysługującej poszkodowanemu w świetle prawa polskiego. |
|
|
Uwaga na PZU
Tutaj istotna wskazówka dla brokerów - PZU, jako jedyny ubezpieczyciel spośród analizowanej "siódemki" (Allianz, Axa, Ergo Hestia, Generali, HDI Gerling, PZU, Warta) co do zasady zawsze ogranicza swoje główne świadczenie do kwoty przysługującej poszkodowanemu w świetle prawa polskiego, nawet jeżeli roszczenie oparte będzie o prawo obce. To dość zaskakujące zawężenie zasady akcesoryjności ubezpieczenia OC, godzące wprost w sens rozszerzania jego terytorialnego zakresu. Jest to moim zdaniem klauzula dyskwalifikująca warunki PZU u tych klientów, u których ryzyko powstania roszczeń opartych o prawo obce, w szczególności tzw. "państw zachodnich", jest szczególnie wysokie.
To oczywiście nie tylko kwestia związku przyczynowego i innych przesłanek odpowiedzialności ubezpieczonego (np. winy) - można się spodziewać, że PZU ograniczy swoje świadczenie także do kwoty, która przysługiwałaby poszkodowanemu "tu i teraz", czyli w Polsce A.D. 2012. Poszkodowany Amerykanin otrzyma zatem od PZU zamiast przysługujących mu za "ból i cierpienie" min. 1 mln USD równowartość maks. 100 tys. USD (zadośćuczynienie zasądzane dzisiaj w Polsce za bardzo poważne uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia), czyli dziesięć razy mniej! Świadomy tego PZU sam zachęca w swoich OWU do zniesienia tego zapisu i tego powinni od niego bezwzględnie wymagać brokerzy przed udzieleniem rekomendacji.
Każdy z analizowanych siedmiu ubezpieczycieli posiada mniej lub bardziej rozbudowany wykaz świadczeń dodatkowych. |
|
|
Świadczenia dodatkowe
Pora teraz przyjrzeć się liście dodatkowych świadczeń wypłacanych przez ubezpieczycieli z tytułu umowy ubezpieczenia OC. W zakresie szkód objętych ubezpieczeniem ubezpieczyciel może się np. zobowiązać do pokrycia kosztów:
1) zbadania zasadności wysuwanych przeciwko ubezpieczonemu roszczeń,
2) udzielenia ubezpieczonemu wszelkiej niezbędnej pomocy prawnej w przypadku niezasadności roszczeń,
3) udzielenia ubezpieczonemu wszelkiej niezbędnej pomocy prawnej związanej z zaspokojeniem roszczeń zasadnych,
4) wynagrodzenia ekspertów powołanych przez ubezpieczonego w uzgodnieniu z ubezpieczycielem,
5) wynagrodzenia ekspertów powołanych przez poszkodowanego w uzgodnieniu z ubezpieczycielem,
6) zastępstwa procesowego w sporze prowadzonym na polecenie ubezpieczyciela lub za jego zgodą,
7) obrony sądowej w sporze prowadzonym na polecenie ubezpieczyciela lub za jego zgodą,
8) obrony w postępowaniu karnym,
9) pomocy prawnej, powstałych w postępowaniu administracyjnym,
10) pomocy prawnej, powstałych w postępowaniu karnym lub dyscyplinarnym,
11) zastosowania przez ubezpieczonego po zajściu wypadku ubezpieczeniowego środków w celu zmniejszenia rozmiarów objętej ubezpieczeniem szkody,
12) mediacji i postępowania pojednawczego oraz opłat administracyjnych.
Ponieważ każdy z analizowanych siedmiu ubezpieczycieli posiada mniej lub bardziej rozbudowany wykaz świadczeń dodatkowych, będzie o czym pisać jeszcze w co najmniej dziesięciu artykułach...
Paweł Sukiennik
Leadenhall Polska, Lloyd's coverholder
Archiwum: Granice ubezpieczalności
Zobacz firmy: Allianz, Axa, Ergo Hestia, Generali, HDI Gerling, PZU, Warta
Artykuł: <<< 2012-11-21 >>>