Dziennik Ubezpieczeniowy

Dziennik Ubezpieczeniowy >> Szukaj 

 

Archiwum :: O Dzienniku :: Prenumerata 

 Szukaj

 

 

Artykuł: <<< 2012-11-05 >>>

 

Komentarze

 

Nawigacja

2012-11-06  

|<<

   

 >>|

2012-11-05  

|<< 

<<<

>>>

 >>|

2012-10-31  

|<<

     

 

Data publikacji: 2012-11-05

Dz.U. nr: 3114

Komentarz do: Komentarz Aleksandra Daszewskiego oraz Cezarego Orłowskiego

Szanowni Przedstawiciele Wydziału Prawnego Biura Rzecznika Ubezpieczonych

Komentarz płynący od tak szacownego Grona sprawił mi nieukrywane zadowolenie. Doceniam subtelność i wyrozumiałość przebijającą z jego tekstu. Rolą Rzecznika jest obrona interesów ubezpieczających i ubezpieczonych w związku z czym postawa reprezentowana w Komentarzu jest zgodna z oczekiwaniami tych podmiotów i tym samym godna uznania. Zapoznałam się z uzasadnieniami obydwu przytoczonych wyroków i nie chcąc czynić szerokich dywagacji odniosę się do nich jedynie w największym skrócie. Co do pierwszego z nich, wydanego przez Sąd Apelacyjny, mogę wskazać , iż w moim odczuciu zasada proporcji może przynieść niekorzystne skutki dla ubezpieczonych w sytuacji szkody częściowej, a w wyroku mowa jest o szkodzie całkowitej. W razie zajścia tej ostatniej przy niedoubezpieczeniu moim zdaniem zakład winien wypłacić równowartość sumy ubezpieczenia. Taki pogląd nie wydaje mi się odosobniony. Pisze o tym wielu przedstawicieli doktryny. Na to, że przy odpowiedzialności proporcjonalnej w razie szkody całkowitej odszkodowanie równe jest sumie ubezpieczenia wskazuje Profesor Eugeniusz Kowalewski w książce pt. "Prawo ubezpieczeń gospodarczych" wydanie III; Bydgoszcz - Toruń 2006 str. 216. Również Doktor Marcin Krajewski w książce "Umowa ubezpieczenia - Komentarz"; W-wa 2004 na str. 207 podnosi, że "W wypadku niedoubezpieczenia w razie szkody całkowitej odszkodowanie nie pokryje jej pełnej wysokości, a zakład ubezpieczeń zobowiązany będzie świadczyć kwotę równą sumie ubezpieczenia". Dlatego też trudno się zgodzić z przytoczonym w komentarzu zdaniem, iż w ocenie Sądu Apelacyjnego przyjęcie, "że w przypadku całkowitego zniszczenia mienia, miałaby zastosowanie zasada proporcji, nigdy nie zostałby zrealizowany przez ubezpieczyciela paragraf 11 ogólnych warunków ubezpieczenia stanowiący, że ubezpieczyciel z tytułu ubezpieczenia wypłaca odszkodowanie w kwocie nie większej niż określona suma ubezpieczenia stanowiąca górną granicę odpowiedzialności". Jak starałam się wykazać paragraf ten zostałby zrealizowany, bo zostałaby wypłacona suma ubezpieczenia.

Przy całym szacunku do Twórcy komentarza nie mogę też zgodzić się z przedstawioną w nim tezą, że ubezpieczyciel "w skalkulowanej przez siebie składce nie przyjmuje za górną granicę odpowiedzialności wartości sumy ubezpieczenia, lecz z góry zakłada, iż odszkodowanie ubezpieczeniowe nie sięgnie tej wartości ,gdyż stosując zasadę proporcji niweczy możliwość wypłaty odszkodowania równej sumie ubezpieczenia". Uważam (zgodnie z tym co podnosiłam w artykule), że jednym z podstawowych elementów wpływających na składkę jest suma ubezpieczenia. Właśnie dlatego, gdy suma będzie zdecydowanie niższa niż wartość przedmiotu ubezpieczenia, składka będzie także odpowiednio niższa. Ubezpieczyciel przy tak skalkulowanej (niższej ) składce przyjmuje, że górną granicą będzie suma ubezpieczenia (a nie wartość przedmiotu ubezpieczenia i tym samym nie wartość szkody, która w razie niedoubezpieczenia przy szkodzie całkowitej będzie wyższa od tej sumy). Innymi słowy ubezpieczyciel nie przekreśla wypłaty pełnej wartości sumy ubezpieczenia, a jedynie (przy niedoubezpieczeniu) przekreśla wypłatę pełnej wartości zniszczonego mienia.

Na podstawie drugiego z wyroków wydanego przez Sąd Okręgowy, Wydział Prawny Biura Rzecznika wskazał, iż "Sąd doszedł do wniosku, że postanowienia pozwalające na obniżenie wysokości świadczenia ubezpieczeniowego przy niezmienionej wysokości ekwiwalentu świadczonego przez ubezpieczającego - składki ubezpieczeniowej ,są sprzeczne z istotą umowy, naruszają interesy konsumenta". Moim zdaniem przy niedoubezpieczeniu składka uzależniona od sumy ubezpieczenia jest niższa, niż wówczas gdy suma byłaby równa wartości przedmiotu ubezpieczenia. W typowym więc niedoubezpieczeniu i zwyczajowym uzależnieniu wartości składki od sumy ubezpieczenia nie można mówić o niezmienionej wysokości składki. Wręcz przeciwnie, w razie niedoubezpieczenia zakład ustaliłby niższą składkę od niższej (niż odpowiadającej wartości mienia) sumy ubezpieczenia. Generalnie zaś do sytuacji opisanej w tym wyroku odniosłam się już w części pierwszej swojego artykułu w podtytule "Kumulacja krytyki". Pisałam tam o niesprawiedliwym w moim mniemaniu obniżeniu wysokości odszkodowania, u podstaw którego leżała głównie różnica w wycenie wartości mienia, więc nie będę już się powtarzać. (Tego typu sztuczne zawyżanie wartości mienia przez ubezpieczyciela w żadnym razie nie powinno mieć miejsca.)

Podsumowując tę przydługą odpowiedź, wydaje mi się, iż ocena zasady proporcji jest rzeczą niezmiernie trudną. O niejednoznaczności poglądów na temat niniejszej zasady mogą świadczyć także różne podejścia sądów do jej stosowania. Na przykład z uzasadnienia Sądu Apelacyjnego przytoczonego w Komentarzu można wyczytać odmienny od stanowiska tego Sądu pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 16.10 2007r. "odnośnie niezasadności roszczenia powoda, Sąd podniósł, że przy wskazanej przez powoda wartości doznanej szkody - 1.891.862,00 zł oraz kwoty ubezpieczenia - 650.000,00 zł, doszło do niedoubezpieczenia, w związku z czym pozwany miał prawo zastosowania zasady proporcji przy ustalaniu wysokości odszkodowania". Generalnie orzeczenie sądu wyższej instancji jest wiążące, ale jak widać sądy także mają problem z przedmiotową zasadą.

Odnośnie zaś nadsyłania wyroków do Rzecznika , oczywiście o ile takie znajdę, prześlę je, zgodnie z zamieszczonym apelem.

Ewa Gryglewska

Radca prawny, wykładowca prawa ubezpieczeń w OIRP w Łodzi. ekspert Uniqa ds. prawno-ubezpieczeniowych

 

Linki:  

Zobacz komentowany tekst:

Komentarz Aleksandra Daszewskiego oraz Cezarego Orłowskiego

 

Komentuj Prześlij  Drukuj

Artykuł: <<< 2012-11-05 >>>

 

 

 

Profesjonalnie o ubezpieczeniach..

Miesięcznik Ubezpieczeniowy

 

 
 Strona przygotowana przez Ogma Sp. z o.o.