Dziennik Ubezpieczeniowy

Dziennik Ubezpieczeniowy >> Szukaj 

 

Archiwum :: O Dzienniku :: Prenumerata 

 Szukaj

 

 

Artykuł: <<< 2012-11-23 >>>

 

Prawo na weekend

 

Nawigacja

2012-11-26  

|<<

   

 >>|

2012-11-23  

<<<

>>>

 >>|

2012-11-22  

|<<

     

 

Data publikacji: 2012-11-23

Dz.U. nr: 3128

Zawieranie umów ubezpieczenia przez rzekomego pełnomocnika

(CMS Cameron McKenna)

Agent ubezpieczeniowy jako falsus procurator. Jakie są skutki prawne działania agenta bez odpowiedniego umocowania? - Paweł Stykowski, Aleksandra Budnicka, CMS Cameron McKenna

 

Przedmiotem dzisiejszego artykułu będzie kwestia zawierania umów ubezpieczenia przez agenta ubezpieczeniowego działającego jako tzw. rzekomy (fałszywy) pełnomocnik. Status rzekomego pełnomocnika może mieć agent ubezpieczeniowy, który nie ma umocowania do dokonania określonej czynności (w sytuacji, gdy jeszcze w ogóle nie udzielono mu pełnomocnictwa albo udzielone pełnomocnictwo jest nieważne) lub gdy przekracza zakres udzielonego mu pełnomocnictwa.

Czy umowa jest ważna?

Zgodnie z przepisami k.c., umowa ubezpieczenia zawarta przez agenta ubezpieczeniowego działającego jako rzekomy pełnomocnik jest ważna, o ile ubezpieczyciel w którego imieniu agent ubezpieczeniowy rzekomo działa, nie oświadczy ubezpieczającemu, że umowy nie potwierdza. Zatem, w przeciwieństwie do ogólnej zasady wyrażonej w art. 103 k.c., ważność umowy ubezpieczenia zawartej przez agenta ubezpieczeniowego działającego bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu, nie zależy od jej potwierdzenia przez mocodawcę - ubezpieczyciela. Przeciwnie, to właśnie milczenie ubezpieczyciela powoduje ważność umowy zawartej przez rzekomego agenta ubezpieczeniowego. Dopiero złożenie przez ubezpieczyciela, oświadczenia ubezpieczającemu, że nie potwierdza zawarcia takiej umowy ubezpieczenia powoduje jej nieważność. Jeżeli ubezpieczyciel nie złoży oświadczenia o niepotwierdzeniu umowy zgodnie z zasadami opisanymi poniżej, umowa jest ważna i wywołuje skutki prawne dla obu stron umowy ubezpieczenia. Skutek ten jest taki sam bez względu na to, czy ubezpieczającym jest konsument czy przedsiębiorca.

Zasady odpowiedzialności agenta za przekroczenie umocowania powinna w pierwszej kolejności regulować umowa agencyjna.

Warunki złożenia oświadczenia o niepotwierdzeniu umowy ubezpieczenia

Ubezpieczyciel może złożyć oświadczenie o niepotwierdzeniu umowy zawartej przez agenta ubezpieczeniowego działającego bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jedynie niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o jej zawarciu. Przy czym nie jest ważne skąd ubezpieczyciel dowiedział się o zawarciu takiej umowy (od agenta, od ubezpieczającego czy też od osoby trzeciej).

Z uwagi na to, że milczenie ubezpieczyciela powoduje, że umowa zawarta przez agenta działającego bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu, jest ważna, w interesie ubezpieczyciela, który jest przeciwny zawarciu takiej umowy jest jak najszybsze złożenie ubezpieczającemu oświadczenia woli o niepotwierdzeniu umowy. Termin do złożenia takiego oświadczenia przez ubezpieczyciela ubezpieczającemu został w k.c. określony jako niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy. Zgodnie z zasadami ogólnymi, oświadczenie takie uznaje się za złożone ubezpieczającemu z chwilą, gdy dotarło do niego w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią.

Takie rozwiązanie wymaga, aby ubezpieczyciel był gotowy szybko zareagować na taką sytuację. W skrajnych przypadkach brak reakcji może oznaczać na przykład zawarcie ważnej umowy z działu, w którym zakład ubezpieczeń nie prowadzi działalności...

W skrajnych przypadkach brak reakcji może oznaczać np. zawarcie ważnej umowy z działu, w którym zakład ubezpieczeń nie prowadzi działalności...

Skutki złożenia oświadczenia o niepotwierdzeniu umowy ubezpieczenia

Złożenie przez ubezpieczyciela oświadczenia o niepotwierdzeniu umowy niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o jej zawarciu skutkuje, po pierwsze, nieważnością umowy ubezpieczenia, którą zawarł w jego imieniu agent ubezpieczeniowy działający jako rzekomy pełnomocnik. Po drugie, powoduje ono powstanie odpowiedzialności agenta ubezpieczeniowego względem klienta. W tym zakresie, osobie, z którą agent ubezpieczeniowy działający jako rzekomy pełnomocnik zawarł umowę ubezpieczenia, przysługują dwa roszczenia: roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia i roszczenie o naprawienie szkody.

Roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia obejmuje wszystko to, co agent ubezpieczeniowy działający jako rzekomy pełnomocnik otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy. W doktrynie podnosi się, że roszczenie to nie zależy od wiedzy drugiej strony umowy (ubezpieczającego) o braku umocowania agenta ubezpieczeniowego lub przekroczeniu jego zakresu.

Natomiast roszczenie odszkodowawcze będzie przysługiwało ubezpieczającemu tylko wtedy, gdy zawarł umowę z agentem ubezpieczeniowym działającym jako rzekomy pełnomocnik nie wiedząc o braku umocowania tego agenta ubezpieczeniowego lub o przekroczeniu przez niego zakresu pełnomocnictwa. Odpowiedzialność ta obejmuje obowiązek naprawienia szkody jaką ubezpieczający poniósł przez to, że zawarł umowę ubezpieczenia, nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu przez agenta ubezpieczeniowego (odszkodowanie w granicach tzw. ujemnego interesu umowy). Pozytywna wiedza ubezpieczającego o tym, że agent ubezpieczeniowy działa bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu wyłącza odpowiedzialność odszkodowawczą agenta ubezpieczeniowego działającego jako rzekomy pełnomocnik.

Warto zauważyć, że jeśli zakres umocowania przekroczył agent wyłączny a ubezpieczyciel niezwłocznie złożył oświadczenie o niepotwierdzeniu umowy, wówczas zakład ubezpieczeń wciąż może być zobowiązany do wypłaty świadczenia - na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Zwracamy uwagę, że powyższe uwagi określają skutki prawne zawierania przez agenta ubezpieczeniowego działającego jako rzekomy pełnomocnik umów ubezpieczenia. Inaczej uregulowane jest dokonywanie przez agenta ubezpieczeniowego działającego rzekomo w imieniu ubezpieczyciela jednostronnych czynności prawnych (np. złożenie oferty). Z mocy art. 104 k.c. czynności te są bezwzględnie nieważne.

Podstawowe zagadnienia związane z pełnomocnictwem dla agenta reguluje ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Czy agent odpowiada?

Zasady odpowiedzialności agenta za przekroczenie umocowania powinna w pierwszej kolejności regulować umowa agencyjna. Może ona przewidywać np. karę umowną za każdy przypadek przekroczenia umocowania, z zastrzeżeniem możliwości dochodzenia odszkodowania ponad wysokość kary umownej.

Natomiast w braku uregulowania tej kwestii w umowie, zastosowanie znajdą przepisy k.c. o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia - art. 752 i następne.

Podstawowe zagadnienia związane z pełnomocnictwem dla agenta reguluje ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 tej ustawy agent powinien okazać pełnomocnictwo klientowi przy już przy pierwszej czynności, a następnie na każde żądanie. Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, takie pełnomocnictwo powinno określać w szczególności:

1) zakres działalności agenta ubezpieczeniowego, ze wskazaniem działu i grup ubezpieczeń;

2) wysokość maksymalnej sumy ubezpieczenia, na jaką agent ubezpieczeniowy może zawrzeć jedną umowę ubezpieczenia; oraz

3) obszar działalności agenta ubezpieczeniowego.

Paweł Stykowski, radca prawny

Aleksandra Budnicka, aplikant radcowski

CMS Cameron McKenna

 

Archiwum: Prawo na weekend

 

Zobacz firmy: CMS Cameron McKenna

 

Komentuj Prześlij  Drukuj

Artykuł: <<< 2012-11-23 >>>

 

 

 

Profesjonalnie o ubezpieczeniach..

Miesięcznik Ubezpieczeniowy

 

 
 Strona przygotowana przez Ogma Sp. z o.o.