Dziennik Ubezpieczeniowy

Dziennik Ubezpieczeniowy >> Szukaj 

 

Archiwum :: O Dzienniku :: Prenumerata 

 Szukaj

 

 

Artykuł: <<< 2009-01-19 >>>

 

Prawo

 

Nawigacja

2009-01-20  

|<<

   

 >>|

2009-01-19  

<<<

>>>

 >>|

2009-01-16  

|<<

     

 

Data publikacji: 2009-01-19

Dz.U. nr: 2159

Rachunkowość: konieczność gruntownych zmian

(KPMG)

Wobec istotnych przeobrażeń, jakie zaszły na polskim rynku ubezpieczeń w ciągu ostatnich kilkunastu lat, zastanowić się należy, czy nie jest konieczna całkowita zmiana filozofii w zakresie rachunkowości. - Krzysztof Lipski i Aleksandra Bońkowska z KPMG

 

Obecna wersja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń stanowi kontynuację rozwiązań przyjętych kilkanaście lat temu wraz z wejściem w życie ustawy z dnia z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości i wydanego na jej podstawie 29 grudnia tego samego roku rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości ubezpieczycieli. Ramowe założenia przyjęte w tych aktach prawnych nadały ogólny kształt sprawozdawczości zakładów ubezpieczeń, który w mniej lub bardziej zmienionej postaci obowiązuje do dziś.

Inna filozofia

W kolejnych wersjach rozporządzeń w sprawie szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń i nowelizacjach ustawy wprowadzano oczywiście

Należy ułatwić ubezpieczycielom przyjęcie jako MSSF podstawowej platformy sprawozdawczości finansowej.

modyfikacje. Niektóre z nich budziły nawet spore kontrowersje, choćby ze względu na ich wpływ na prezentowane wyniki zakładów ubezpieczeń lub nakład pracy związany z dostosowaniem systemu sprawozdawczości finansowej do nowych wymogów. Jako przykłady przytoczyć tu można zmiany w zasadach odraczania kosztów akwizycji (i prezentacji rezerwy składek), ograniczeniach w zakresie stosowanej technicznej stopy procentowej w ubezpieczeniach na życie, metodologii ujmowania, wyceny i prezentacji regresów i odzysków, rachunkowości lokat itd.

Niemniej jednak ogólna filozofia sprawozdawczości finansowej nie uległa istotnym zmianom. Zasady ujmowania przychodów z tytułu składki, kosztów odszkodowań, czy też ogólne zasady wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych nie uległy w tym czasie fundamentalnym zmianom. Wobec istotnych przeobrażeń, jakie zaszły na polskim rynku ubezpieczeń w ciągu ostatnich kilkunastu lat, a w szczególności w świetle wzrostu znaczenia produktów o charakterze inwestycyjnym w przypadku segmentu ubezpieczeń na życie, zastanowić się należy, czy nie jest konieczna całkowita zmiana filozofii w zakresie rachunkowości

Sprawa MSSF

Kwestią, która wymaga rozwiązania jest również ułatwienie zakładom ubezpieczeń przyjęcia jako MSSF podstawowej platformy sprawozdawczości finansowej. Wiele podmiotów prowadzi obecnie podwójną ewidencję księgową (oraz dodatkowo ewidencję podatkową): zgodną z MSSF na potrzeby sprawozdawczości grupowej oraz zgodną z ustawą o rachunkowości w związku ze sprawozdawczością statutową i dla KNF. Przyjęcie MSSF dla celów statutowych nie zwalnia zakładów ubezpieczeń z obowiązku przygotowywania raportów dla regulatora zgodnie z przepisami polskimi, a ponadto budzi sporo wątpliwości podatkowych. Stąd też niewiele zakładów ubezpieczeń działających w Polsce zdecydowało się na taki ruch. Wydaje się, że systemowe rozwiązanie powyższych kwestii jest bardzo potrzebne.

Umowa ubezpieczenia

Inną, nie mniej istotną kwestią, jest zdefiniowanie umowy ubezpieczeniowej dla potrzeb rachunkowych, np. poprzez przyjęcie rozwiązań analogicznych do MSSF 4. Polskie przepisy o rachunkowości nie definiują umowy ubezpieczeniowej, a definicja zawarta w k.c. jest na tyle pojemna, że w zasadzie wszystkie umowy zawierane przez zakłady ubezpieczeń, stosownie do ustawy o działalności

Kluczowe jest zdefiniowanie umowy ubezpieczeniowej dla potrzeb rachunkowych.

ubezpieczeniowej ujmowane są dla potrzeb bilansowych jako umowy ubezpieczenia.

W przypadku wspomnianych wcześniej produktów o charakterze inwestycyjnym stosowanie rachunkowości ubezpieczeń prowadzi do utraty czytelności sprawozdań finansowych oraz zniekształca popularne rankingi oparte na przychodach z tytułu składek czy wypłaconych odszkodowaniach. A przecież produkty tzw. "antybelkowe" czy strukturyzowane z ekonomicznego punktu widzenia są instrumentami finansowymi i nie ma powodów, aby przez zakłady ubezpieczeń były ujmowane inaczej niż przez inne podmioty oferujące analogiczne produkty. Podobnie część umów typu unit-linked jest de facto umową o zarządzanie aktywami.

Problem ten ma także doniosłe znaczenie podatkowe. Zakłady inkasujące składkę inwestycyjną muszą w obecnej sytuacji rozpoznawać przychód podatkowy z tytułu otrzymania kwoty nie będącej de facto dla samego zakładu ostatecznym przysporzeniem majątkowym - pieniądze ze składki przechodzą przecież w aktywa na ryzyku klienta. Jedynie opłaty pobierane przez ubezpieczycieli stanowią ich faktyczny przychód. W tym przypadku ratuje zakład ubezpieczeń jedynie mechanizm rezerw techniczno - ubezpieczeniowych relewantny podatkowo (z drugiej strony wykazywany jest koszt bilansujący wysokość przychodu). Kłopoty pojawiają się jednak znowu w przypadku konieczności korygowania przychodu w związku z lapsem polisy.

Wprowadzenie definicji umowy ubezpieczeniowej wymagałoby od ustawodawcy również jednoznacznego określenia zasad ujmowania, wyceny i prezentacji produktów, które tej definicji nie spełnią. Pomogłoby to przy okazji rozwiązać np. występujące dziś wątpliwości odnośnie produktów strukturyzowanych.

Co jeszcze?

Inne istotne zmiany, które należałoby rozważyć to m.in.:

+ zastosowanie tzw. metody funduszowej dla umów, gdzie ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający,

+ wprowadzenie przepisów dotyczących wydzielania elementu depozytowego - szczególnie istotne w przypadku niektórych umów reasekuracji,

+ zmiana zasad oszacowywania regresów i odzysków - obowiązujące obecnie restrykcyjne ograniczenia znacząco zmniejszają wiarygodność dokonywanych szacunków,

+ dalsze uporządkowanie przepisów dotyczących lokat - możliwym rozwiązaniem wydawałaby się aktualizacja rozporządzenia w sprawie w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych tak, aby odzwierciadlało ono aktualny stan MSR 32, 39 i MSSF 7 oraz odwołanie się w przepisach dla zakładów ubezpieczeń do tak zaktualizowanego rozporządzenia.

Krzysztof Lipski, starszy menedżer w Dziale Audytu KPMG

Aleksandra Bońkowska, menedżer w Dziale Podatkowym KPMG

 

Zobacz firmy: KPMG

 

Komentuj Prześlij  Drukuj

Artykuł: <<< 2009-01-19 >>>

 

 

 

Profesjonalnie o ubezpieczeniach..

Miesięcznik Ubezpieczeniowy

 

 
 Strona przygotowana przez Ogma Sp. z o.o.